Na spotkaniu DKK w poniedziałkowe popołudnie 13.07.2015r. rozmawialiśmy o książce Marka Łuszczyny „Igły. Polskie agentki, które zmieniły historię”.
Agentki, które pracowały dla polskiego – ale też brytyjskiego lub hitlerowskiego – wywiadu; rodowite Polki i kobiety, dla których Polska stała się nową ojczyzną. Arystokratki, żony dyplomatów, córki przedsiębiorców, troskliwe panie domu i przedwojenne feministki, dojrzałe opiekuńcze matki i nastolatki, którym ledwo starczało siły, by przeładować pistolet.
W czasie drugiej wojny światowej miały zdobywać i dostarczać w odpowiednie ręce informacje, od których zależał los setek tysięcy ludzi. Zostały szpiegami z pobudek patriotycznych i wewnętrznej potrzeby, a czasem przez przypadek, wrodzoną naiwność lub ślepą miłość.
Nie oczekiwały za swoje dokonania nagród, i wyróżnienia rzeczywiście je omijały. Podejmując się misji decydujących o losach świata, ginęły lub – w najlepszym razie – skazywano je na zapomnienie. Te, które ocalały, czekała po wojnie cela w więzieniu UB lub ciężki los na emigracji.
Halina Szymańska przekazywała aliantom informacje wprost ze sztabu generalnego Wehrmachtu. Władysława Macieszyna przyczyniła się do tego, że Niemcom nie powiódł się projekt zniszczenia Londynu za pomocą rakiet V2. Maria Sapieżyna próbowała uświadomić Piusowi XII, że milczenie w sprawie Zagłady to wielka nieprawość. Krystyna Skarbek – „ulubiona agentka” Churchilla – została zamordowana kilka lat po wojnie, a okoliczności jej śmierci do dziś pozostają tajemnicą.
Książkę tworzą następujące bohaterki:
Halina Szwarc de domo Kłąb ur. 5 maja 1923 w Łodzi, zm. 28 maja 2002 w Warszawie – polska działaczka konspiracyjna z okresu II wojny światowej (pseudonim Ryszard, następnie Jacek II), profesor doktor medycyny, gerontolog, w latach 1970/1971 prorektor Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Twórczyni pierwszego w Polsce Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
Benita Ursula Wilhelmine Kathi Florin von Falkenhayn, później baronowa von Berg, z domu von Zollikofer-Altenklingen ur. 14 sierpnia 1900 w Berlinie, zm. 18 lutego 1935 w Berlinie. Niemiecka arystokratka i agentka polskiego wywiadu zwerbowana przez majora Jerzego Sosnowskiego.
Halina Szymańska, pierwotnie Rose Fluhr ur. 5 grudnia 1919 w Wiedniu, zm. 14 maja 2006 w Warszawie. Działaczka społeczności żydowskiej w Polsce, inicjatorka powstania Klubu Seniora przy Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie.
Klementyna Maria Mańkowska, z d. hrabianka Czarkowska-Golejewska, herbu Abdank ur. 1 sierpnia 1910 w Wysuczce, zm. 4 stycznia 2003 na zamku Sermoise w Nevers. Polska arystokratka, działaczka ruchu oporu podczas II wojny światowej.
Anna Louise Christine Mogensem ps. Lone ur. 1921 r. w Kluczach pod Olkuszem, zm. 24 stycznia 1945. Tłumaczka, kurierka i działaczka w ruchu oporu jest łączniczką między Danią a Szwecją. Żona Lucjana Masłocha, ps. Mały.
Elżbieta Zawacka, ps. „Zelma”, „Sulica”, „Zo” ur. 19 marca 1909 w Toruniu, zm. 10 stycznia 2009r. Kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, jedyna spośród 15 kandydatek, która pomyślnie przeszła trening i służyła potem w szeregach cichociemnych, profesor nauk humanistycznych specjalizująca się w historii najnowszej, druga Polka w historii Wojska Polskiego awansowana na stopień generała brygady. Dama Orderu Orła Białego.
Władysława Jadwiga Maciesza z d. Strzednicka herbu Pomian ps. Sława, Katarzyna, Margarette Wagner ur. 30 czerwca 1888, zm. 21 czerwca 1967 roku. Kurier legionowy, senator, żołnierz wywiadu.
Maria Malwina Howard, Lady Howard of Effingham z domu Gertlera ur. 26 grudnia 1912, data śmierci nieznana. Była pierwszą żoną Lorda Howarda Effingham (później 6 Hrabia Effingham), najstarszego syna hrabiego Effingham 5th. Internowana na kilka miesięcy, jako zagrożenie dla bezpieczeństwa Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej . Została opisana przez Pana Cottenham z MI5 jako “wysoce Sexed”. Kiedyś węgierskie zdrobnienie Maria: “manci”. Szpiegowała na rzecz Niemiec.
Maria Krystyna ze Zdziechowskich Sapieżyna ur. 26 kwietnia 1910 w Suchowoli, zm. 1 kwietnia 2009. Polska działaczka społeczna. Córka Jerzego Zdziechowskiego (ministra skarbu II RP), żona Jana Andrzeja Sapiehy. Współzałożycielka i prezydent Fundacji Ex Animo.
Krystyna Skarbek (Christine Granville), właśc. Maria Krystyna Skarbek-Giżycka OBE ur. 1 maja 1908 w Warszawie, zm. 15 czerwca 1952 w Londynie. Agentka brytyjskiej tajnej służby Kierownictwa Operacji Specjalnych (SOE).
Każda kobieta szpieg to oddzielna historia, która przez to, że oparta jest na faktach autentycznych wciąga dużo bardziej niż przeciętna sensacja. Skłania do refleksji, wzbudza podziw. Jest to zdecydowanie wartościowa pozycji.